ROMM RGB – ISO 22028-2:2013
(Reference Output Medium Metric RGB) ex ProPhoto RGB
RIMM RGB – ISO 22028-3:2013
(Reference Input Medium Metric RGB)
Zanim przejdę do dokładniejszego opisu ROMM RGB, trochę wiadomości ogólnych. Obrazy cyfrowe zapisywane są w przestrzeni kolorów RGB, a ściślej – w podzbiorach tej przestrzeni opisanej przez profile kolorów, np. sRGB, Adobe RGB, eciRGB. Przestrzenie te są zazwyczaj zależne od urządzenia rejestrującego obraz lub urządzenia do reprodukcji. Natomiast przestrzenie niezależne od urządzenia są stosowane głównie do przenoszenia wartości kolorymetrycznych. Takie przestrzenie są oparte na układzie kolorymetrycznym opracowanym przez CIE (Commission International de l’Eclairage), np. CIE Lab i CIE XYZ.
Zapisywanie obrazów w różnych przestrzeniach kolorów komplikuje ich dalszą obróbkę w programach do pracy z obrazami. Z tego powodu wiele osób, chcąc uprościć sobie pracę, zaczęło stosować „standardowe” profile. Nie byłoby w tym nic problematycznego, gdybyśmy wszyscy przeglądali obrazy tylko w internecie i na średniej jakości sprzęcie. Wówczas profil koloru sRGB mógłby pozostać standardem (tak, jak jest to określone przez W3C). Taka komunistyczna idea „wszystkim po równo” pewnie się sprawdza, ale blokuje rozwój.
Inne powszechnie stosowane przestrzenie barwne
Co zaś w przypadku osób, które zainwestowały w lepszy sprzęt z obsługą przestrzeni DCI P3 (Apple i Microsoft) lub szerszą? Wiele z nich to profesjonaliści, którzy dostrzegają różnice w niuansach obrazu. Może zatem „standardem” mogłoby zostać Adobe RGB lub eciRGB? Tak sugeruje nam pakiet Adobe. Mamy tu odczynienia z tzw. przestrzeniami roboczymi. Jeśli nic nie zmienialiśmy, to domyślnie zadane są „Ustawienia uniwersalne w Europie 3”, tj. sRGB dla kolorów RGB i Coated Fogra 39 (ISO 12647-2:2004) dla CMYK. W domyślnych ustawieniach, dla przygotowania do druku dla RGB, mamy ustawiony Adobe RGB. CMYK się nie zmienia (będzie to tematem kolejnego artykułu o „standardowych” ustawieniach CMYK). Bardzo wielu użytkowników pakietu Adobe nie zmienia tych ustawień! Wracając do pytania, czy „standardem” ma zostać np. Adobe RGB? Niestety nie. Mamy tu bowiem problem z zastosowaniem profili koloru urządzenia jako swego rodzaju standardu. Profil ICC Adobe RGB to profil monitora.
Przez wiele lat profil Adobe RGB (dzięki programom firmy Adobe) był wyznacznikiem szerokiego zakresu kolorystycznego odpowiedniego dla przygotowania do druku. Czy jednak tak ma pozostać? Zasadniczo przydałaby się zmiana, ale to zależy jedynie od użytkowników aplikacji. Adobe raczej nie zmieni domyślnych ustawień – wszystko zależy od Waszych ustawień.
Dlaczego mielibyśmy stosować profil monitora w zaawansowanej postprodukcji i zapisywania prac do archiwum? Sensu raczej nie ma. Takie profile mogą bowiem ograniczać zakres kolorów i jasności w stosunku do możliwości urządzenia wyjściowego. Porównajmy np. P3 z sRGB przy wartości D = 65.
Na obu wykresach widzimy znaczny wzrost (dla P3) odwzorowania barw w zakresie zieleni i pomarańczowo-czerwonym. Biorąc pod uwagę, że większość standardowych monitorów wyświetla niewiele ponad 75% przestrzeni sRGB, to wprowadzenie do powszechnego użycia wyświetlaczy klasy P3 stanowiłoby znaczący wzrost jakości reprodukcji barw.
Porównanie
Jak się ma Adobe RGB do ROMM RGB? Jeśli pamiętamy różnice między ProPhoto RGB (opracowane przez Kodaka) a Adobe RGB, to mamy tu do czynienia z podobną różnicą.
Dlatego konieczne było zdefiniowanie standardowego kodowania kolorów o odpowiednio obszernej przestrzeni barwnej, która mogłaby być używana do przechowywania, wymiany i obróbki obrazów kolorowych.
ROMM RGB
Przedstawię teraz nową (choć „starą”, bo bazującą na opracowanym przez Kodaka ProPhoto.icc) przestrzeń kolorów znaną jako ROMM RGB (Reference Output Mediu Metric). Użyte w niej kodowanie kolorów jest ściśle powiązane z profilami ICC PCS (Profile Connection Space) i dedykowane do zapisu obrazów wyjściowych niezależnie od urządzenia – zatem definiuje przestrzeń barwną.
Należy tu odróżnić ustawienia wyjściowe obrazu od ustawień obrazu rejestrowanego.
Bardzo często podczas skanowania obrazu lub „wywoływania” pliku RAW z aparatu cyfrowego przeprowadzamy korektę w zakresie koloru czy odcienia. Ponieważ przetworzone obrazy są najczęściej oglądane w warunkach niższej jasności niż ta, w jakich obraz był rejestrowany, konieczna jest korekta jasności i kontrastu.
Do tego dochodzą czynniki psychologiczne, takie jak pamięć kolorów i preferencje kolorystyczne. Zwykle zapamiętujemy lepiej barwy czyste niż złamane, np. niebo niebieskie lepiej niż szare. Z kolei zieleń wolimy mieć bardziej nasyconą. Podnoszenie zaś ostrości obrazu polega zwykle na zwiększeniu kontrastu pomiędzy pikselami.
Proces odwzorowania koloru musi również uwzględniać fakt, że dynamiczny zakres obrabianego obrazu jest zazwyczaj znacznie mniejszy niż w scenie oryginalnej (zapis 8 bitowy). Konieczne jest zatem „docięcie” i (lub) „ściśnięcie” niektórych informacji o jasnościach i cieniach obrazu, aby zmieściły się w jego zakresie dynamicznym.
Powyższe czynniki sprawiają, że profil ROMM RGB staje się wygodnym standardem dalszego przetwarzania obrazów.
Co jednak zastosować w przypadku, gdy chcemy zachować obraz oryginalny?
RIMM RGB
Jako dopełnienie ROMM RGB powstał RIMM RGB, którego zapis jest przeznaczony dla oryginałów, tj. obrazów niepoddanych post produkcji. Zachowana jest wówczas oryginalna kolorystyka rejestrowanego obrazu.
Przestrzeń kolorystyczna RIMM RGB zapewnia nie tylko odpowiednio szeroki zakres odwzorowania barw, ale również zawiera mechanizm wyraźnie odróżniający od oryginału obraz, który został poddany obróbce.
ERIMM RGB (Extended Reference Input Medium Metric RGB)
RIMM RGB jest przestrzenią barwną o dynamicznym zakresie jasności, która może być podnoszona do 200% wartości standardowej ekspozycji, co jest właściwe np. dla aparatów cyfrowych. Jednak w niektórych przypadkach, a zwłaszcza w zeskanowanych negatywach fotograficznych, ten zakres dynamicznej luminancji jest niewystarczający do zakodowania pełnego zakresu zapisanych informacji. W tych przypadkach należy wybrać ERIMM RGB. Takie obrazy należy rejestrować i zapisywać z min. 12-bitową głębią.
Uwagi
Ponieważ Photoshop pracuje w systemie domyślnej przestrzeni barwnej, a z reguły to właśnie w nim obrabiamy obrazy, ustawienie dla RGB profilu RIMM RGB nie jest odpowiednie. Należy zastosować ROMM RGB.
Kolejna kwestia to konwersja z ROMM RGB do sRGB. Istotne znaczenie ma tu przeliczenie chromatyczności punktu bieli, który dla ROMM RGB wynosi D50, a dla sRGB D65.
Podsumowanie
Z powyższego wynika, że uzasadnione było utworzenie specyfikacji kodowania kolorów, które będą jak najbardziej zgodne pomiędzy sobą, a jednocześnie rozróżnialne. Miało to na celu uproszczenie procesów obróbki kolorystycznej. Obrazy oryginalne zapisujemy w RIMM RGB, a obrazy poddane obróbce – w ROMM RGB. Cały czas mamy do czynienia z tym samym zakresem barwnym obrazu. Zakres możliwych do zapisu barw wystarcza do zarejestrowania prawie wszystkich barw naturalnych. Wydajne kodowanie informacji o kolorze eliminuje przypadkowe błędy uśredniania. Możliwa jest prosta konwersja zarówno do przestrzeni ICC PCS (CIE LAB lub CIE CIE XYZ), jak i do rGB oraz eciRGB. Przede wszystkim zaś oba profile są kompatybilne z typowym oprogramowaniem do obróbki obrazów, jak np. Adobe Photoshop.
Bibliografia
https://www.iso.org/standard/56591.html
http://www.color.org/chardata/rgb/rommrgb.xalter
http://www.color.org/chardata/rgb/rimmrgb.xalter
Podstawowe informacje o normie ISO
ISO 22028-2:2013
Fotografia i technologia graficzna – rozszerzony zakres kolorów dla cyfrowego przechowywania obrazów, obróbki i wymiany – część 2: referencyjna przestrzeń barwna dla zapisu obrazów w przestrzeni RGB (ROMM RGB)
Niniejszy standard został ostatnio oceniony i potwierdzony w roku 2018, dlatego ta wersja pozostaje aktualna.
Norma ISO 22028-2:2013 definiuje rodzinę rozszerzonego zakresu kolorów dla danych wyjściowych odnoszących się do kolorów RGB. Stworzona jest jako referencyjny i metryczny zakres RGB (ROMM RGB). Obrazy cyfrowe zakodowane za pomocą ROMM RGB mogą być obrabiane, przechowywane, transmitowane, wyświetlane lub drukowane za pomocą cyfrowych systemów obrazowania zdjęć. Profil obsługuje trzy poziomy dokładności zapisu danych: 8, 12 i 16 bitów/kanał.
Charakterystyka kodowania
Luminancja punktu bieli: 142 cd/m2
Chromatyczność punktu bieli: x = 0,3457, y = 0,3585 (D50)
Zakres Kodowania: liniowy RGB 0,0 – 1,0
Głębia bitowa: 8, 12, 16
Stan obrazu: dane wyjściowe (print)
Referencyjne środowisko przeglądania
Poziom jasności wokół obrazu: 32 cd/m2
Natężenie oświetlenia otoczenia: 503 Lux
Dopasowany punkt bieli luminancja: 160 cd/m2
Chromatyczność punktu bieli: x = 0,3457, y = 0,3585 (D50)
Medium odniesienia
Luminancja punktu bieli: 142 cd/m2
Chromatyczność punktu bieli: x = 0,3457, y = 0,3585 (D50)
Luminancja punktu czerni: 0,5 CD/m2
Czarny punkt chromatyczności: x = 0,3457, y = 0,3585 (D50)